नवी दिल्ली: भारतरत्न सन्मानित sardar vallabhbhai patel सरदार वल्लभ भाई पटेल (31.10.1875 -15.12.1950) यांचा जन्म आजच्या दिवशी झाला. अनेक संस्थानांमध्ये विभागलेला देश त्यांनी एकतेच्या धाग्यात बांधला होता. त्यांची जयंती राष्ट्रीय एकता दिवस म्हणून साजरी केली जाते.या लेखात आपण फाळणी वर सरदार पटेल यांचं मत जाणून घेणार आहोत.
दरम्यान,प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी गुजरात केवडियाला भेट देणार आहेत. सरदार पटेल हे देशाचे पहिले उपपंतप्रधान होते. भारत-पाक युद्धादरम्यान त्यांनी देशाचे गृहमंत्री म्हणून काम केले. 31 ऑक्टोबर ही त्यांची जयंती आहे, त्यांच्या भाषणाचा एक उतारा. या भाषणात त्यांनी फाळणीचे समर्थन का केले होते? या लेखात आपण फाळणी वर सरदार पटेल यांचं मत जाणून घेऊया.
फाळणी वर सरदार पटेल यांचं मत
‘आम्ही भारताची फाळणी होणे मान्य केलं. बरेच लोक म्हणतात की आम्ही हे का केले आणि ही चूक होती. आमची चूक झाली यावर माझा अजूनही विश्वास बसत नाही. त्याच बरोबर माझा विश्वास आहे की जर आपण भारताच्या तुकड्यांचा स्वीकार केला नसता, तर आजची स्थिती खूपच वाईट झाली असती.तेव्हा भारताचे दोन तुकडे नाही तर अनेक तुकडे होणार होते. मला तुम्हाला या खोलात जायचे नाही, परंतु मला माझ्या अनुभवावरून हे सांगायचे आहे. माझ्यासमोर संपूर्ण चित्र आहे की आपण एक वर्ष सरकार कसे चालवू शकलो आणि ही गोष्ट आपण मान्य केली नसती तर काय झाले असते? पण जर मी तुम्हाला त्या सर्व गोष्टी सांगितल्या तर खूप वेळ लागेल.तुम्हाला एवढी खात्री असेल की माझे भाऊ पं. नेहरू आणि मी हे मान्य केले आहे की फाळणी आवश्यक असेल आणि त्याशिवाय मुस्लिमांना जमत नसेल, तर आम्हीही त्यासाठी तयार आहोत. जोपर्यंत आपण परकीयांना हटवत नाही, परकीय राजवट हटवली नाही, तोपर्यंत अशी परिस्थिती रोजच व्हायची.
फाळणी करणे ही आमची चूक होती असे मी म्हणत नाही
भारताला भविष्य नाही आणि परिस्थिती नियंत्रणाबाहेर जाईल हे आम्हाला स्पष्टपणे दिसत होते.
म्हणूनच आम्ही विचार केला की आता दोन तुकडे करून काम झाले तर तेच करू.
मी मान्य केले की ठीक आहे, जर माझा भाऊ वेगळे घर घेऊन शांत झाला आणि त्याचे घर सांभाळले तर आपण आपले घर सांभाळू. पण आम्ही आमचे काम शांततेत करू या आशेने ते स्वीकारले. त्यात आमची चूक होती,फाळणी करणे ही आमची चूक होती असे मी म्हणत नाही, दोष हा होता की फाळणीनंतर जे काम करायचे नव्हते ते आम्ही केले. स्वातंत्र्यानंतर जगात आमचा मान वाढला होता आणि १५ ऑगस्टनंतर आम्ही जगात स्थान मिळवले होते. मात्र आम्ही त्याच्या स्थानापासून खाली घसरलो.
इतर देशांतील लोकांना शंका येऊ लागली
इतर देशांतील लोकांना शंका येऊ लागली की आपण राज्य करण्यास सक्षम आहोत की नाही? भारताचा किनारा सोडल्यावर लोक मुंबई (तेव्हाचे बॉम्बे) बंदरावर येतील आणि म्हणतील की तुम्ही हा देश सोडून जाऊ नका, इथेच राहा, असा विचार करणारे अनेक ब्रिटिश लोकही होते. आम्ही आमची सत्ता चालवू शकणार नाही असा त्यांचा विश्वास होता. आता आपण तिथे आजपर्यंत पडलो नाही आणि एक प्रकारे भारताला सावरलो.
बंगाल वेगळा झाला तेव्हा गांधीजी बंगालमध्ये बसले होते, त्यामुळे तेथील परिस्थिती त्यांनी सांभाळली.
अपेक्षेपेक्षा खूप चांगल्या पद्धतीने सर्व हाताळले. त्याचा जगावर मोठा परिणाम झाला.
आपल्यावरही परिणाम झाला अन देशावरही परिणाम झाला.पण पंजाबमध्ये जे घडले ते अतिशय वाईट होते.
पंजाब आणि उत्तर-पश्चिम सीमावर्ती प्रांतात झालेल्या अत्याचाराचे वर्णन करताना माझे हृदय तुटते. पंजाब हे भारताचे शिर आहे.
या घायाळ देशाला वर काढण्यासाठी आम्ही सर्वांनी खूप प्रयत्न केले.
आम्ही उर्वरित भारताचे आयोजन केले, तो शुद्धीवर आला आणि सावध झाला.
इतर मोठ्या देशांसोबत बसून संपूर्ण आशियाचे नेतृत्व करू शकतो
जोपर्यंत भारताचे मन पूर्णपणे बदलत नाही आणि देशाला हवे ते करत नाही तोपर्यंत आमचे काम पूर्ण होणार नाही.
तोपर्यंत गांधीजी स्वस्थ बसणार नाहीत, ते अस्वस्थ आहेत. त्यांना दिल्लीत सोडल्यावर मलाही खूप वेदना झाल्या.
(त्या दिवसांत गांधीजी दिल्लीत आयुष्याचे शेवटचे उपोषण करत होते.)
पण ते इथे आले नसते तरी त्रास झाला असता.जे मनापासून बोलावे ते पटकन बाहेरही येत नाही, त्यात किती वेदना होतात.
आम्ही भारताला एक प्रकारे बांधून ठेवले आहे. आता आमचा प्रयत्न भारताला उंचावण्याचा आहे.
यात तुमची साथ मिळाली तर फार काही गमावले नाही असे वाटेल.
सुमारे एक हजार वर्षांनंतर आपल्याला ही संधी आली आहे की आपण 80 टक्के भारत एकत्र केला आहे.
संधीचा योग्य वापर केला तर जगातील इतर मोठ्या देशांसोबत बसून संपूर्ण आशियाचे नेतृत्व करू शकतो.
- संदर्भ ‘भारत की एकता का निर्माण’
VIDEO : गुजरात मध्ये केबल पूल कोसळला 400 लोक पाण्यात,काही लटकले
समान नागरी संहिता म्हणजे काय? गुजरात मध्ये समिती स्थापन करण्यास मान्यता
(आपल्या @jaaglyabharat या टेलिग्राम चॅनेलवर सहभागी व्हा,ताज्या अपडेट्स मिळवा)
जागल्याभारत वर माफक दरात जाहिरात देण्यासाठी संपर्क करा
First Published by Team Jaaglya Bharat on OCT 31,2022, 10:36 AM
WebTitle – Had partition not been accepted, India would have been divided into many pieces – Sardar Vallabhbhai Patel
