Thich nhat hanh:थिच न्यात हन्ह बौद्ध दृष्टिकोणास मूर्तरूप देणारे भिक्खू

बौद्ध भिक्खू Thich nhat hanh थिच न्यात हन्ह यांचे आज परिनिर्वाण झाले.आदरणीय गुरु थिच न्यात हन्ह यांनी बुद्ध धम्मावरील एकनिष्ठता आणि वचनबद्धतेद्वारे आधुनिक चेतनेवर अमिट छाप सोडली. त्यांनी बुद्ध धम्माच्या विविध पैलूंवर विपुल लेखन केले आणि आधुनिक जगात बौद्ध धर्माच्या प्रसारासाठी मोठे योगदान दिले.त्यांना ‘माइंडफुलनेसचे जनक’ (Father of mindfulness) मानले जाते.जहं जहं चरण परे गौतम के या पुस्तकाचे ते लेखक होते.

जन्म ११ ऑक्टोबर १९२६ ला व्हीएतनाम येथे झाला. सोळाव्या वर्षी त्यांनी झेंन मॉनेस्ट्रीमध्ये ते सहभागी झाले. १९४९ मध्ये ते पूर्णतः भिक्खू जीवनामध्ये सामील झाले. जागतिक स्तरावर त्यांना ‘ थिच न्यात हन्ह’ म्हणून ओळखले जाते.’थिच’ या शब्दाचा अर्थ म्हणजे ते शाक्य कुळाचा एक भाग आहेत.त्यांनी चीनमधील महान शिक्षक, मास्टर ताई जू ( Master Tai Xu) थाय (त्यांच्या अनुयायांमध्ये ते थाय म्हणून परिचित होते) यांच्या परंपरेचे अनुसरण केले.व्हिएतनाम युद्धादरम्यान, आजूबाजूच्या दु:खांबद्दल आणि यातनांबद्दल ते उदासीन राहता ते शांततेच्या प्रयत्नांमध्ये सक्रियपणे गुंतले होते आणि अनुयायांमध्ये बुद्धाच्या शिकवणुकीचा प्रसार करण्यासाठी त्यांनी कठोर परिश्रम घेतले. मानसिकतेवर आधारित सामाजिक कृतीची त्यांची विनंती हे एक क्रांतिकारी योगदान आहे. त्यांची पुस्तके शांतता प्रस्थापित करण्याच्या प्रयत्‍नात गुंतलेल्या लोकांसाठी खूपच फायदेशीर ठरली.थिच न्यात हन्ह यांना नोबेल शांतता पुरस्कारासाठी नामांकन मार्टिन ल्यूथर किंग ज्युनियर यांनी केले होते.

Thich nhat hanh आणि मार्टिन ल्यूथर किंग यांची भेट कधी झाली?

व्हिएतनाम युद्धाच्या शिखरावर असताना, त्यांनी मार्टिन ल्यूथर किंग यांच्याशी भेट घेतली, त्यांनी नागरी हक्कांच्या नेत्याला मार्टिन ल्यूथर किंग यांना या संघर्षाच्या विरोधात बोलण्यास प्रवृत्त केले.किंगने नंतर थिच न्हाट हान यांना नोबेल शांतता पुरस्कारासाठी नामांकित केले आणि त्यांचे वर्णन “शांतता आणि अहिंसेचा प्रेषित” असे केले आहे.

My father with his friend and ally, #ThichNhatHanh, who died this week. I celebrate and honor Thich Nhat Hanh’s life and global influence for peace. @nytimes: “A prolific author, poet, teacher and peace activist, Thich Nhat Hanh was exiled from Vietnam after opposing the war… pic.twitter.com/XHrNuE3imo
— Be A King (@BerniceKing) January 21, 2022

चिखल नाही ,तर कमळ ही नाही

Thich nhat hanh तथा थाय यांनी आपल्या जीवनकार्यातून हे दाखवून दिले की

बौद्ध धर्माचे कर्तव्य शोषित सामाजिक आणि राजकीय संरचनांशी संलग्न असणे आहे.

थायांच्या या दृष्टिकोनाची आजही आपल्याला, जगाला गरज आहे.

आपल्या भोवतालचा अंधार दूर करण्याच्या प्रयत्नांशिवाय प्रबोधन होत नाही.चिखल नाही ,तर कमळ ही नाही.

सर्व एक आणि सर्वांमध्ये एक

एका कमळात किती कमळे असतात आणि किती कमळात कमळ असते हे थाय यांनी सोप्या भाषेत अवतमस्क सूत्र शिकवले.

परस्परावलंबनाची त्यांची शिकवण ही परस्परावलंबनाच्या शिकवणीची सर्वात सोपी व्याख्या आहे.

बुद्धांनी पक्ष्यांच्या गाण्यातून पाहिलेले सत्य आणि स्वतःला पाहण्याची क्रिया त्यांनी शिकवली.

श्वास घ्या,तुम्ही जिवंत आहात!

त्यांनी ध्यानासाठी मार्गदर्शक म्हणून तीन सुत्तांची त्रिसूत्री सादर केली:

भद्देकरत्ता सुत्त, आनापान सती सुत्त आणि सतीपत्थान सुत्त.

श्वासोच्छवासाच्या सजगतेबद्दलची त्यांची साधी शिकवण अगदी लहान मुलांनाही शिकवली जाऊ शकते.

मनाचे परिवर्तन

Thich nhat hanh तथा थाय यांचे अभिधम्मावर, विशेषत: वसुबंधूंचे अनुसरण हे व्यावहारिक होते.

त्यांनी मानसिक अवस्था आणि मानसिक घटक इतक्या सहजतेने स्पष्ट केले की त्याच्याशी कुणीही थेट आणि सहज संबंध येऊ शकतो.

बुद्धाचे चरित्र

त्यांचे एक पुस्तक Old Path White Clouds एक उत्कृष्ट नमुना आहे.

बुद्धाचे जीवन एका शोषित मुलाच्या दृष्टीकोनातून सांगितले आहे.

या उत्कृष्ट अध्यात्मिक साहित्याने अनेक लोकांची आध्यात्मिक तहान भागवली.

थाय आणि भारतीय बौद्ध चळवळ

Thich nhat hanh तथा थाय हे केवळ भारतीय बौद्धांचे मित्र आणि शुभचिंतक नव्हते, तर त्यांनी लहान असताना भारतात बौद्ध धर्माच्या पुनरुत्थानाबद्दल ऐकले होते, तेव्हा त्यांना त्यांचे संपूर्ण आयुष्य भारतातील बौद्ध धर्माच्या पुनरुत्थानासाठी समर्पित करायचे होते. त्यांनी नागपूरला भेट देऊन बौद्ध समुदायांशी संवाद साधण्यासाठी प्रयत्न केले.थाय यांनी आम्हाला सर्व उपलब्ध साहित्य परंपरेतील ग्रंथांमधून एक अभ्यासाची शाळा म्हणून बौद्ध धर्म शिकवण्यात सुसंवाद कसा आणायचा हे शिकवले.

त्यांनी आपल्याला जगाशी जोडून घ्यायला शिकवले.आणि त्यांनी शिकवले की बुद्धाची शिकवण ही एक वस्तुस्थिती आहे.आणि त्याद्वारे मानवतेची सेवा करता येवू शकते.

त्यांना त्रिवार वंदन!